Sprawdziliśmy, że blisko połowę krajowego rynku dzieli czwórka wytwórców: austriacka firma Pewag, niemiecka Rud, włoska Simaka oraz jedyna polska, Panek z Wrocławia.

Łańcuchy przeciwpoślizgowe dostępne na polskim rynku, mają kilka wzorów ogniw. Najprostsze z nich, tzw. drabinkowe, wyszły już praktycznie z użytku - wytwarzają je jeszcze niektóre mniejsze firmy europejskie i producenci chińscy. Markowi wytwórcy, m.in. wymienieni już Pewag, Rud, Simaka i Panek, oferują łańcuchy rombowe, gwarantujące większe bezpieczeństwo jazdy.

- Dzięki stałemu kontaktowi ich ogniw z podłożem zapewniają one lepsze właściwości trakcyjne i większą skuteczność hamowania - wyjaśnia Piotr Kwaczyński z Pewag Polska, przedstawiciela austriackiej firmy Pewag.

- Znacznie lepiej niż drabinkowe zabezpieczają też koła przed bocznymi poślizgami, które są zmorą ciężarówek podjeżdżających pod wzniesienia na ośnieżonej drodze.

W zależności od tego, w jakich warunkach użytkuje się samochód ciężarowy (transport, odśnieżanie, praca w terenie), ogniwa mają różną grubość - od 5,6 do 8,2 mm. Optymalną skuteczność napędu i hamowania dają małe, które gwarantują wytrzymałość łańcucha i jego odporność na skręcanie. W samochodach ciężarowych powszechnie stosowane są łańcuchy najazdowe.

Niemiecka firma Rud wprowadziła w tym roku dwie nowości. Pierwszą z nich jest tzw. łańcuch podrzucany o nazwie Rotogrip Compact Solution, różniący się od tradycyjnych rozwiązań. Urządzenie składa się z siłownika pneumatycznego i ruchomego krążka ze sprężynami, na których zawieszone są krótkie łańcuchy czterokantowe (od 6 do 18). Ryszard Rogóż z krakowskiego przedstawicielstwa firmy Rud:

- Kierujący przyciskiem na desce rozdzielczej włącza siłowniki pneumatyczne dociskające krążki do kół pojazdu, dzięki czemu zaczynają one wirować i podrzucać łańcuchy pod opony. Rozwiązanie takie sprawdza się podczas stromych podjazdów przy małych prędkościach rzędu 5-6 km/h. Łańcuch Rotogrip Compact Solution może być stosowany w ciężarówkach o rozmiarach opon od 17,5 do 22,5 cala.

Drugą tegoroczną nowością Rud jest łańcuch najazdowy Erlau-profi Alligator Plus na koła osi napędowych autobusów oraz ciężarówek wykorzystywanych w sektorze komunalnym jako zamiatarki i pojazdy odśnieżające, m.in. Mercedes Unimog w rozmiarach 14,5 do 20 cali.

Z kolei austriacki Pewag wprowadził w tym roku nowe rozmiary - od 24 do 38 cali, sprzedawanego od 2006 roku łańcucha najazdowego Uni-Move (do tej pory tylko na koła 22,5-calowe). Większy łańcuch z oznaczeniem Traktor jest przeznaczony do stosowania na kołach osi napędowych ciężkich maszyn budowlanych, m.in. równiarek i pojazdów pracujących w ekstremalnie trudnych warunkach terenowych, np. w służbach leśnych.

Wybierając łańcuch, warto sprawdzić, czy spełnia on międzynarodowe normy - dobre wyroby są sprzedawane z certyfikatami. Najczęściej są to niemiecki TÜV i austriacki Ö-norm. Oba określają parametry techniczne, którym muszą odpowiadać łańcuchy do ciężarówek. Wymagają, aby w czasie jazdy zawsze jeden z elementów siatki bieżnej miał kontakt z podłożem (warunku tego nie spełniają łańcuchy drabinkowe). Poza tym określają np. wytrzymałość na rozciąganie siatki bieżnej i bocznej, twardość rdzenia ogniw siatki bieżnej (od 300 do 500 HV), twardość powierzchniową ogniw siatki bieżnej (min. 750 HV). Łańcuchy muszą też wytrzymać godzinę jazdy po betonie, z prędkością 50 km/h.

O nakazie stosowania łańcuchów przeciwpoślizgowych stanowi znak C-18 - "nakaz używania łańcuchów przeciwślizgowych". Na drodze, na której jest on umieszczony (jeśli jest zaśnieżona), kierujący pojazdem silnikowym ma obowiązek zamontowania łańcuchów na co najmniej dwóch kołach napędowych. W niektórych wypadkach, pod znakiem może być umieszczona tabliczka z symbolem konkretnej kategorii pojazdów, których nakaz ten dotyczy. Niezastosowanie się do obowiązku wynikającego ze znaku C-18 zagrożone jest mandatem w wysokości 200 zł. Używanie łańcuchów dozwolone jest tylko na drogach pokrytych śniegiem, w innym wypadku stosowanie ich jest karane mandatem w wysokości 100 zł. Obowiązku używania łańcuchów nie nakłada znak A-32 - "oszronienie jezdni".

Marka Ormańca z firmy Pewag Polska z Bielska-Białej

- Od kilku lat wzrasta sprzedaż. Wpływa na to stale zwiększająca się liczba nowych ciężarówek na polskich drogach, a także przepisy wprowadzane lokalnie przez niektóre kraje, wymagające posiadania łańcuchów przeciwpoślizgowych. Np. w Austrii, Francji i Norwegii od 15 listopada do 15 marca należy mieć je na wyposażeniu pojazdu o DMC powyżej 3,5 tony, bez względu na warunki pogodowe.

- Najlepszym wyjściem byłoby wprowadzenie jednolitej normy, jak np. w Austrii, gdzie dopuszcza się jedynie łańcuchy o ogniwach czterokątnych, zabronione jest zaś używanie drabinkowych. Polski prawodawca, wprowadzając znaki nakazu jazdy w łańcuchach, zapomniał też o wydzieleniu miejsc, w których można je w sposób bezpieczny zakładać. We wspomnianej Austrii, przed znakami nakazu jazdy w łańcuchach, zostały w tym celu zbudowane specjalne zatoczki.

- Myślę, że nie. Poza niewątpliwą zaletą, jaką jest możliwość automatycznego załączania tych łańcuchów z kabiny, wątpliwości budzi ich skuteczność działania. Swoją rolę spełniają podczas krótkich podjazdów na ośnieżonej nawierzchni, natomiast nie wydaje mi się, aby mogły one skutecznie pomóc przy zjazdach ze wzniesień.